Additionally, paste this code immediately after the opening tag: fantasiekaarten en een fietsimperium - Forum Wereldfietser

fantasiekaarten en een fietsimperium

Een tijdje terug vond ik een doos met kaarten uit mijn jeugd, die een indruk geven van waar ik toen fietste en wat ik toen zag. Ik ben vast niet de enige die als kind op een wegenkaart de routes ging markeren waar ik gefietst had. Rond mijn 14e begon ik hiermee. Op de kaart hieronder zie je dat mijn 'fietsimperium' in 1972 nog beperkt was tot een bescheiden spinnenweb rond IJmuiden, met een uitschieter naar Wieringen, waar mijn grootouders woonden. Met nog enkele 'koloniën' op Vlieland, Terschelling en Ameland, waar we enkele vakanties hadden doorgebracht en rond Ommen, waar mijn ouders dat jaar een vakantiehuisje hadden gekocht.

Afbeelding

In de drie jaar daarna groeide het spinnenweb, werden Texel en Schiermonnikoog toegevoegd en kwamen er verbindingen met het gebied rond Ommen.
Op mijn 16e kocht ik een Tienertourkaart, een treinkaart waarmee je voor 30 gulden 10 dagen lang onbeperkt van het NS-net gebruik kon maken. Op dag 1 nam ik de trein naar Maastricht, waar ik een fiets (met terugtraprem en zonder versnellingen!) huurde om via de Mergellandroute naar het Drielandenpunt te fietsen. Op andere tienertourdagen maakte ik op een huurfiets tochtjes rond Winterswijk, op Walcheren en op Voorne. Ook herinner ik me dat ik toen in Delft ben geweest, waar ik uren in de bibliotheek van de Topografische Dienst heb doorgebracht.
Op mijn 17e fietste ik 10 dagen lang langs jeugdherbergen in Nederland en België.

Afbeelding

Rond mijn 20e had ik in de meeste uithoeken van Nederland wel een keer gefietst. Ik kocht toen een fiets met 10 versnellingen en een tent, waarmee ik de rest van de wereld ging ontdekken. Nederland had ik nu wel gezien, dacht ik :wink:

Afbeelding

Als tiener ging ik in de weekends vaak fietsen, om mijn overtollige energie kwijt te raken en me even vrij te kunnen voelen. Meestal in mijn eentje, want ik kende niemand die net zo graag fietste als ik. Wat voor bezoekers van dit forum een vanzelfsprekende passie is, was in IJmuiden destijds iets uitzonderlijks.
Ik zat toen op de school die model heeft gestaan voor de roman 'Het Gym' van Karin Amatmoekrim en had het daar niet erg naar mijn zin. Als beelddenker haatte ik het eindeloos instampen van rijtjes en feitjes. Ook aan teamsporten had ik een hekel gekregen dankzij een hork van een gymleraar. En wat verder voor doorsnee tieners belangrijk hoort te zijn, interesseerde me ook niet echt.
Ik vond troost in mijn fantasie en ging vaak naar buiten. Urenlang kon ik wegdromen op het strand. Van zand bouwde ik complete steden. Ook creëerde ik mijn eigen deltawerken in de geultjes die bij laag tij tussen de zandbanken ontstonden. Verder hield ik bij wat voor weer het was geweest en legde dat in grafieken vast.
De meeste tijd die ik op mijn kamer doorbracht, besteedde ik echter aan het tekenen van fantasiekaarten; van gebieden die niet bestonden, maar wel leken op mijn 'fietsimperium'. Deze kaarten kon ik snel onder een stapeltje schoolboeken schuiven, wanneer mijn moeder met een kop thee de trap op kwam om te controleren of ik huiswerk aan het maken was.
Dit heeft een jaar of vijf geduurd, tot ik 19 was. Toen wilde ik zo graag van school af en weg bij mijn ouders, dat ik met frisse tegenzin mijn diploma ben gaan halen. Een jaar later ging ik studeren en raakte ik opnieuw verslingerd aan dingen die weinig met mijn studie hadden te maken. Zoals fotograferen en truien breien. Met die truien ging het net als met de fantasiekaarten; na een jaar of vijf was ik er klaar mee. Gelukkig ben ik nooit gestopt met fietsen en fotograferen.

Een stuk of 20 fantasiekaarten heb ik bewaard. Sommige zijn niet groter dan een A4-tje, andere zijn enkele meters lang. Eerst tekende ik vooral met viltstift, later met zwarte inkt en kleurpotloden. De eerste kaarten waren grove schetsen, later was er veel meer detail te zien.

Afbeelding

De simpelste kaart is een schets van enkele vestingsteden met wat vage potloodstrepen eromheen. Hier wordt vermoedelijk een veldslag uitgevochten. Met dit kaartje zal ik niet meer dan een paar uur zoet zijn geweest.

Afbeelding

Andere kaarten konden weken of maanden in beslag nemen. De kaart hieronder heb ik op mijn 17e getekend op een vel papier van 100 x 75 cm.

Afbeelding
(In hoge resolutie is deze kaart hier te zien)

Allerlei details staan erop: hoogteverschillen, perceelgrenzen, strandhoofden, sloten, dijken, windmolens, houtwallen, gemeentegrenzen, voetbruggen, hunebedden, veerdiensten. etc. Ook de landschappen die ik toen goed kende, zijn terug te vinden: zeearmen met kwelders en wadden, duinen, een stuwwal, veenweidegebieden en coulisselandschappen. Eerst had ik een pre-industriële situatie getekend. Daarna liet ik er de moderniteit op los. Als bulldozer gebruikte ik inktgum of witte zelfklevende etiketten. Daarmee maakte ik ruimte voor spoorlijnen, snelwegen, havens, industrieterreinen of vliegvelden. De havenstad die links op de kaart is te zien, onderging zelfs een etikettenbombardement en werd daarna herbouwd.

wordt vervolgd
Dat ik in IJmuiden woonde, is soms goed te zien. Op de vier kaarten hieronder is een kanaal met sluizen te zien, dat erg op het Noordzeekanaal lijkt.

Afbeelding

Afbeelding

Afbeelding

Afbeelding
(In hoge resolutie is deze kaart hier te zien)

Soms is ook te zien dat dit kanaal enkele keren verbreed is: onder de blauwe viltstiftinkt zijn dan nog wegen en huizen te zien die er voor de verbreding hadden gestaan (als 11-jarige had ik gezien hoe de halve dorpskern van Velsen werd afgebroken om het Noordzeekanaal breed genoeg te maken voor mammoettankers, die later plaats zouden maken voor cruiseschepen).
Ook het voormalige IJ-eilandje Ruigoord (de latere kunstenaarskolonie, die nu onder de rook van de Afrikahaven ligt) is op sommige kaarten te zien.

Afbeelding
Ruigoord in 1865

Afbeelding
Op kaart 2 is Ruigoord al bedekt met havens en industrie

Afbeelding
Ruigoord op de 3e kaart

Afbeelding
Ruigoord op de 4e kaart

Op de meeste kaarten staat geen tekst, maar er zijn uitzonderingen. Op de kaart hieronder verraden de plaatsnamen welk stripblad ik las: Duckstad, Kwaakdam, Ganzestad, Duckburg en Rommeldam. Er is ook een dode vulkaan. Dat is bijzonder, want verder tekende ik alleen landschappen die in mijn toenmalige 'fietsimperium' bestonden.

Afbeelding

Plaatsnamen staan ook op een van de kanaalkaarten hierboven: IJmhaven, Haarlen, Santwoord, Pendwelt, Artenhoud, IJlden, Watrijk, Aamzdeldram, Aamzdelfen, Uudvegte en Zuidhucht.

Tekst is verder nog te vinden op de volgende kaart. 'Voltooid op 14-3-1974' staat er op. Enkele maanden later zouden we een week naar Schiermonnikoog gaan. Daar had ik me zo te zien goed op voorbereid, want deze kaart is onmiskenbaar geïnspireerd op de Groningse Waddenkust.

Afbeelding
(In hoge resolutie is deze kaart hier te zien)

Links zien we een variant op Schiermonnikoog, rechtsboven komt Borkum in beeld. De Lauwerszee was in 1974 al afgedamd, maar op mijn kaart staat de dam nog op een kier, waar de veerboot naar Zoutkamp doorheen vaart. De toekomstige vaarroute naar Lauwersoog heb ik ook getekend. Zowel op Schier als op Borkum staan genummerde strandpalen. Ten oosten van Schier ligt een onbewoond eiland met een baken. Naar dat eiland loopt ook een weg vanaf het vasteland: 'alleen bij eb begaanbaar, geen auto's'. Bij de andere eilanden is met een stippellijn het wantij aangegeven.
Nog een eiland verder staan 5 gebouwtjes en is de tekst 'kamp' nog net leesbaar. Ten oosten daarvan, in de monding van de Eems, ligt een eiland met een oude en een nieuwe voogdwoning. Direct ten noorden van dit Rottum ligt nog een eilandje dat met strandhoofden is versterkt. Hier staan een baken en een douanepost. Aan beide kanten van de rijksgrens is een stuk zee gemarkeerd als 'verboden ankerplaats' .

Ook Borkum heeft, net als in het echt, een versterkte westkust. Ook het spoorlijntje van de veerhaven naar het Kurhaus ontbreekt niet. Vermoedelijk heb ik daar iets over gelezen in het Waddenbulletin, waarop mijn ouders toen waren geabonneerd, want pas in 2009 heb ik Borkum bezocht. Aan de noordkant van Borkum ligt een scheepswrak op het strand. En buitengaats dobbert een lichtschip.
Op de eilanden en het vasteland heb ik met een onderbroken blauwe lijn de 'kustlijn van 50 jaar terug' aangegeven.
Delfzijl heeft een grachtengordel en is vastgegroeid aan Appingedam. De Eemshaven ligt er ook, compleet met elekticiteitscentrale, waarvan de hoogspanningsleidingen uitwaaieren over het achterland.
Ik herinner me dat ik destijds van plan was om nog veel meer aansluitende kaartbladen te maken, maar die zijn er niet gekomen. De lente stond voor de deur, dus ik ging vast liever fietsen.

wordt vervolgd
keesswart schreef:Ik ben vast niet de enige die als kind op een wegenkaart de routes ging markeren waar ik gefietst had. Rond mijn 14e begon ik hiermee.
Ik moet ook ongeveer die leeftijd hebben gehad.
Ik heb toen een kaart gepakt en er twee cirkels op getekend. Eén met een straal van 10 km om mijn ouderlijkhuis en één met een straal van 15 km. De jaren daarna lukte het me om op die kaart binnen 15 km alle verharde wegen, voor zover buiten de bebouwde kom, te fietsen en binnen 10 km van huis ook alle onverharde wegen en alle wegen binnen de bebouwde kom.
Later toen ik verhuisde heb ik dat nog een keer gedaan maar heb het nooit helemaal voltooid, maar ik denk zo'n 90%.
Wat me vaak opviel was dat ik op plaatsen vrij dicht bij huis kwam waar ik nog nooit was geweest. Sommige wegen liggen namelijk als je op een bepaalde plaats woont op geen enkele logische route van of naar die plaats en je komt daar dan ook alleen als je er wilt komen.

Ik kan het iedereen aanraden die zijn omgeving wil leren kennen.

Kaarten hoefde ik niet zelf te tekenen, ik had (en heb) immers de Bosch-atlas uit 1932 van mijn opa.
Mooi verhaal Kees. Past helemaal in de hedendaagse trend van kleurboeken voor volwassenen. Ik kan me voorstellen dat jij echt in de 'flow' kwam bij het maken van je kaarten. Iets waar anderen grof geld voor bepalen.
Ik merk dat ik steeds moeilijker in dat gevoel kom. Er is altijd wel iets wat gedaan *moet* worden (maar niet heus). Daarnaast trekken de social media en dingen als dit soort forums ook hun tol. Gewoon een kaartje tekenen of doodlen op een papiertje is er niet meer bij. Maar nu neem ik me voor om morgen met mijn magneetwoordjes een nieuw gedicht op de koelkast te maken :wink:
Prachtig verhaal en fantastische afbeeldingen. Wat een werk moet dat zijn geweest. Moest denken aan Houellebecq, die met Michelinkaarten in de weer is geweest in "De kaart en het gebied".
HansvanderVeeke schreef:Ik kan me voorstellen dat jij echt in de 'flow' kwam bij het maken van je kaarten.
Het was voor mij zeker een manier om te kunnen ontsnappen aan de dagelijkse sleur en even niet te hoeven voldoen aan allerlei verwachtingen, vooral op dagen dat vluchten op de fiets geen optie was. Het was puberen zonder sex, drugs en rock-'n-roll: een tafel, een vel papier, een paar pennen of stiften en een doos kleurpotloden was alles wat ik nodig had. Inspiratie kwam dan meestal vanzelf...
Grass schreef:Moest denken aan Houellebecq, die met Michelinkaarten in de weer is geweest in "De kaart en het gebied".
Tot nu toe heb ik alleen Houellebecqs eerste roman - 'De wereld als markt en strijd' (helaas is mijn vakantiefrans te slecht om het in de originele taal te lezen) - gelezen. Ik ben wel benieuwd naar 'De kaart en het gebied'. In ieder geval kijk ik al uit naar de grote expositie van Jed Martin in Amsterdam :wink:
nog een kunstgenoot;

http://alexhotchin.com/maps/

groet BertV
Fantastisch Kees!!!!!

De roman ‘De kaart en het gebied’ van Houllebecq is een fantastisch boek, maar zal als je insteek is om meer over de relatie tussen de kaart en het werkelijke terrein te weten te komen je niet bevredigen.

Bart

Ga naar www.wereldwijzer.nl en stem AlongtheEast!
Geweldig! Ook schitterend om te zien zijn oude zeekaarten, waarop het wemelt van de monsters, zoals hier. Of de Atlas van het Hiernamaals, de Atlas van de Belevingswereld, de Atlas van de Strategie en de Wereld van de Ambtelijke Dienst van de Gemeente Schiedam.
Diep onder de indruk was ik laatst van een prachtige kaart van het hoogheemraadschap van Delfland, waarvan een zwartwitversie in de hal van het stadhuis van Delft hangt. Een kaart van drie eeuwen oud, met de nauwkeurigheid van een moderne topografische kaart! Ook een kaart waar cartografie naadloos overgaat in schilderkunst, zoals op kaartblad 4 van 'Schevelinge', waar op de Noordzee een zeeslag is afgebeeld (waarschijnlijk de zoveelste oorlog met Engeland die door admiraal Tromp of De Ruyter werd uitgevochten). Ook de Scheveningseweg, ontworpen door Constantijn Huygens, is hier goed op te zien. Wie wel eens tussen Den Haag en Rotterdam heeft gefietst, kan weten dat er weinig gebieden zo grondig op de schop zijn gegaan als hier. Hoe grondig, kun je zien door hier omlaag te scrollen en de 18e-eeuwse kaartbladen aan te klikken.
Heel herkenbaar, ik heb ook wel eens met gekleurde stiften de fietsroutes op landkaarten getekend, iets waar ik later spijt van kreeg. Want zo zijn de kaarten geschonden! Veel oude kaarten bewaar ik allemaal nog.
Voor het schrijven van mijn reisverhalen in van die grote plakboeken met spiraalrug maakte ik wel aparte tekeningen. Eerst een landkaart met plakbandjes op een raam opgehangen, waaroverheen een groot vel papier (ik werkte op een drukkerij in Hilversum, een paar grote vellen papier nam ik zó mee naar huis), om de routes over te trekken. Hier en daar opgeleukt met enkele illustraties. Dit hier heb ik op 19 mei 1971 getekend. Mijn moeder zag mij deze kaart nog tekenen en slechts tien dagen later, op 29 mei, is zij overleden, op de leeftijd van nog maar 41 jaar.
Zij was samen met mijn vader ook een WF-er, al bestaat onze vereniging nog niet.

Afbeelding

De fietstocht vond plaats van 3 t/m 18 juli 1971: vijf landen in twee weken en helemaal zonnig zonder één spat regen! Mijn moeder had vanuit haar sterfbed nog erop aangedrongen dat ik moest doorgaan met mijn fietsliefhebberij. Daarom is deze kaart voor mij van emotionele waarde.
In 2011 heb ik dat boek op mijn computer (met Adobe PageMaker 7.0) overgezet, de dia's gedigitaliseerd, maar nog met dezelfde kaart erin gemonteerd. De fietsroute ging met de 'klok rond' op deze kaart.

Afbeelding
keesswart schreef:Als 11-jarige had ik gezien hoe de halve dorpskern van Velsen werd afgebroken om het Noordzeekanaal breed genoeg te maken voor mammoettankers, die later plaats zouden maken voor cruiseschepen).
Hallo Keesswart, hieronder een foto van Velsen-Zuid van vóór de afbraak. Dat gebeurde in 1969. De toren van de Engelmunduskerk is nog makkelijk te herkennen. De TV-serie Goede Tijden, Slechte Tijden gebruikt Velsen-Zuid regelmatig als opnamelocatie voor het fictieve stadje Meerdijk.
De foto had m'n opa van mijn moeders kant genomen (omstreeks 1962 denk ik), aan boord van het passagiersschip „Oranje". Vandaar het belangstellende publiek aan het witte hek. Uiterst links de plaats waar de stoomveerpont naar Velsen-Noord aanmeerde. Later is de Rijkspont verplaatst naar de plek van de nu gesloopte spoorbrug. Opa heeft aan de Vechtstraat in IJmuiden gewoond. Zijn woning is inmiddels afgebroken.
De bouw van het raadhuis te IJmuiden in 1965 (door Dudok, dezelfde als van het bekende Hilversumse raadhuis uit 1928) heb ik helemaal nog meegemaakt. Als klein kind heb ik vaak in het park Velserbeek gespeeld.
De aller-allereerste keer dat ik probeerde te fietsen (en dat was in 1959 – ik was 8 jaar en thuis had ik alleen maar een ouwe autoped) vond juist in Velsen-Zuid van deze foto plaats! Daarvoor had ik nog nooit een fiets onder m'n kont gevoeld. Ik „leende" een kinderfiets van een klein meisje naast m'n opa en meteen al fietste ik, zonder dat m'n ouders hiervan wisten, vanaf de Vechtstraat in IJmuiden via deze stoompont richting Beverwijk en terug! Helemaal te wauw!
Dat was voor m'n vader, die eerst boos was, de aanleiding om in 1960 een nieuw jongensfietsje voor mij te kopen....

Afbeelding

Hieronder een plaquette met de kanaalverbredingen en bijbehorende jaartallen. De zuil staat aan de huidige rand van Velsen-Zuid dichtbij het Noordzeekanaal, tegenover de Hoofdbuurtstraat.
Wat is Nederland een land van fanatieke sloopvraatzucht.... :(

Afbeelding
Topstuk Kees!
Eindelijk de 'live' verhalen van eerder op papier te zien. Die topografische kaart in Delft is inderdaad prachtig. Vooral wanneer Kees de 'vertaling' doet.
Geinig dat er nog meer gelukkige kaartmakers zijn onder WFs. Dat dit draadje maar een lang leven mag hebben! Er is publiek.
Loes
De laatste en grootste fantasiekaart heb ik 5 jaar na de eerste getekend, op een rol papier van 50 cm breed en wel 5 meter lang. Deze kaart heb ik nooit voltooid. De eerste 3,5 meter zijn grotendeels klaar, maar toen ik aan het laatste stuk begon, waren andere dingen belangrijker geworden. Zoals het afmaken van die vervelende school, waar ik 5 jaar na het tekenen van de eerste kaart nog steeds heenging. In de hoop dat ik daarna een opleiding zou kunnen volgen waar mijn passie voor kaarten niet meer als een rariteit zou worden beschouwd. Die opleiding zou uiteindelijk nogal tegenvallen, omdat statistieken en beleidsnota's daar veel belangrijker bleken te zijn dan kaarten. Het was meer een studie voor brilsmurfen en vergadertijgers dan voor creatieve geesten. Uit onvrede ging ik nog meer fietsen, fotograferen en op een gegeven moment ook truien breien, maar mijn fantasiekaarten bleven al die jaren opgeborgen in een doos.

Hieronder zie je de eerste 3,5 meter van mijn laatste kaart verkleind tot 850 pixels.

Afbeelding
(In hoge resolutie is deze kaart hier te zien)

Bij het tekenen van deze kaart ging ik anders aan het werk dan bij oudere kaarten. Viltstiften gebruikte ik niet meer omdat ik de zachtere tinten van kleurpotloden mooier was gaan vinden. Zwarte lijnen trok ik met een vulpen. Voor dunnere lijntjes had ik een metalen vierkleurenpen gekocht, de poor man's Parker van de jaren 70.

Afbeelding

Op deze kaart begon ik eerst een kleine stad te tekenen. Compleet met grachten, spoorlijnen, tramrails en ook al een paar rafelranden: opgespoten bouwterrein, een onvoltooid dijklichaam voor een geplande weg en een restant van een opgeheven spoorlijn, die voor een deel al in asfalt is veranderd (geen 'voie verte', die bestonden toen nog niet: in de jaren 70 werden fietspaden nog steeds opgeofferd voor extra rijbanen of parkeerplaatsen).

Afbeelding

Ten oosten van de stad ligt een zeegat met vier veerdiensten. In de jaren 70 werden overal veerponten opgeheven. Zodra ergens een nieuwe brug werd geopend, verdwenen de veerponten in de wijde omgeving. Fietsers werden dan gedwongen om soms tientallen kilometers om te rijden. Maar niet op mijn kaart: toen ik daar aan werkte, had ik de gids 'Rivieren, dijken, polders en overzetveren' van Meta de Visser al gelezen (zij was ook de eerste voorzitter van de Vrienden van de Voetveren).
Daarom zie je hier niet alleen een nieuwe auto- en (dubbelsporige) spoorweg met de combinatie van een brug en een korte veerverbinding, maar ook de oude weg en (enkelsporige) spoorlijn eindigen in een havenplaatsje, waarvandaan nog steeds pontjes via een veel langere route naar de overkant varen.

Afbeelding

Weer iets verder oostwaarts gaat het polderland abrupt over in een heuvelrug: een stuwwal, zoals je op de Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe aantreft. Waar die stuwwal de kust raakt, zijn kliffen. Fietsend had ik zulke kliffen, of restanten ervan, aangetroffen in Muiderberg, tussen Naarden en Huizen (het NTKC-terrein bij Huizen ligt bovenop zo'n klif) en in Gaasterland (o.a. het Oudemirdumerklif, waar de Huttentocht in 2015 langsging).
Aan inkleuren was ik hier nog niet toegekomen, wel had ik met zwarte inkt al reliëftekens aangebracht. In het gekleurde deel is te zien dat groene weilanden en bruine akkers worden afgelost door paarse heidevelden. Er zijn ook enkele hunebedden en een heleboel vennetjes (van pingoruïnes had ik op mijn 18e nog niet gehoord ;-)).

Afbeelding

Voorbij de heuvels zet het laagland zich voort tussen diepe inhammen van de zee. Op het nog niet volledig ingekleurde kaartfragment hieronder is een kreek afgedamd en ingepolderd. De afsluitdam is versterkt met strekdammen, op het meest kwetsbare deel is de dam geasfalteerd, zoals je in Zeeland soms ziet. De ingepolderde kreek is kaarsrecht verkaveld, zoals bijvoorbeeld de Zijpepolder in Noord Holland op deze kaart uit 1597. In het midden zijn de kades en de afwijkende verkaveling van een voormalig eiland nog te zien (zoals Ruigoord in de voormalige Houtrakpolder of Schokland in de Noordoostpolder (dat nu op de Werelderfgoedlijst van Unesco staat).

Afbeelding

Direct ten zuidoosten van de ingepolderde kreek ligt een veenweidegebied, dat lijkt op het Wormer- en Jisperveld, waar ik wel eens ging roeien. Daaronder ligt een dijkdorp, dat wel wat van Hindeloopen heeft, maar dat kende ik toen nog niet. Het zal eerder een samensmelting zijn van Spaarndam, De Rijp en Broek op Langedijk (voordat een ruilverkerkaveling hier het Rijk der duizend eilanden verwoestte), waar ik wel was geweest. Aangrenzend ligt een kleine droogmakerij met een windmolen.

Afbeelding

Verderop is weer een robuuste zeedijk met strekdammen. Ditmaal geen afgedamde kreek: het land achter de dijk is oud cultuurland, dat nooit water is geweest. Links en rechts van de zeewering liggen stranden en duinen, die vroeger ook aan de zeezijde van de dijk hebben gelegen, maar tijdens een stormvloed zijn weggevaagd. Hier had ik me laten inspireren door de Westkapelse Zeedijk op Walcheren en de Hondsbossche Zeewering (waar inmiddels d.m.v. zandsuppletie weer een breed strand is aangelegd).

Afbeelding

wordt vervolgd
Een origineel topic met mooie verhalen en fraaie tekeningen!
Heel herkenbaar Kees! Als jochie van een jaar of acht kliederde ik de afgedankte ANWB kaarten van mijn vader vol met snelwegen en steden. Ik bespaar jullie de scans maar de huidige Vinex wijken stonden er ook al op. :wink:
Er is ook een dode vulkaan. Dat is bijzonder, want verder tekende ik alleen landschappen die in mijn toenmalige 'fietsimperium' bestonden.
Dat is natuurlijk de Zuidwalvulkaan, maar dan ietsje zuidelijker. Was die toen al ontdekt?
Kliederen op bestaande kaarten deed ik ook graag. Geen enkele kaart was veilig voor mij, ook atlassen niet. Op een stadsplattegrond van Amsterdam heb ik wel eens een muur getekend, zoals je die in Berlijn had. Alle Amsterdamse wijken ten oosten van die muur waren dan door de Russen bezet. Zoiets heb ik ook wel eens op een kaart van Nederland gedaan: het IJzeren Gordijn lag dan langs de IJssel. (Met die mogelijkheid werd in de jaren 50 serieus rekening gehouden, toen de IJssellinie aangelegd werd.)
De tovenaar schreef:Dat is natuurlijk de Zuidwalvulkaan, maar dan ietsje zuidelijker. Was die toen al ontdekt?
Die Zuidwalvulkaan is in 1970 door een proefboring ontdekt, maar ik wist daar nog niets van, al lag die wel binnen mijn fietsimperium. In de jaren 60 en 70 ben ik namelijk vijfmaal op Terschelling geweest. Fietsen werden dan opgestuurd met Van Gend & Loos. Vaak gingen we daarvandaan ook een dagje naar Vlieland. Dus met de veerboot ben ik toen al vlak langs de Zuidwalvulkaan gekomen. Had ik ervan geweten, dan had ik die vulkaan op een van mijn kaarten vast wakkergeschud en omhoog laten komen :wink:

De dode vulkaan op mijn fantasiekaart ligt overigens in Duckstad. Na enig speurwerk op het internet vond ik een afbeelding van een heuse vulkaan die geld spuugt, met Dagobert Duck erbij.
keesswart schreef:Hier had ik me laten inspireren door de Westkapelse Zeedijk op Walcheren.
Wat Westkapelle betreft: wat daar in de oorlog is gebeurd gaat het me aan het hart. Ooit stonden er drie mooie molens tegelijk in het dorp, te weten: de grondzeiler ‘De Dijkmolen’ uit 1773 pal bovenop de dijk aan zee; de beltmolen ‘De Roos’ uit 1852 bij de huidige hoek van Utrechtsestraat en Casembrootstraat en de nog bestaande stellingmolen ‘De Noorman’ uit 1851. Van het dorp zelf is na 1944 ook niets meer over, alles ziet er nu uit als een dorp in de Noordoostpolder. De fraaie en sterke vuurtoren heeft kennelijk de ramp overleefd.

Ik ben van mening dat Zeeland een zeer zwaar getroffen provincie is. De verwoestingen van mei 1940 en dan nog meer in 1944, gevolgd door de overstromingsramp van 1953. Van veel pittoreske schoons is verloren gegaan.
Als molenliefhebber ben ik ook lid van Vereniging De Zeeuwse Molen. Daardoor weet ik veel over Zeeuwse molens.

In 1944 was de bevolking van Westkapelle middels Engelse strooibiljetten gewaarschuwd voor het ophanden zijnde bombardement op de dijk om Walcheren te kunnen inunderen. De algemene opvatting onder de Westkapelaars was dat het wel niet zo’n vaart zou lopen.
De molenaar van ‘De Dijkmolen’ was op 3 oktober 1944 gewoon aan het malen, omdat er een prima zeewind stond en de meelvoorziening was in de oorlog van vitaal belang. Voor de zekerheid had hij zijn fiets toch klaar gezet tegen de molenmuur. Toen hij tijdens het malen in de verte boven zee een zwaar gebrom hoorde, rende hij naar buiten, zonder de draaiende molen stil te zetten, op de fiets te springen en zo hard als hij kon weg te rijden. Achter zich hoorde hij de bommen op de molen vallen. Hij was zo bang dat hij niet achterom durfde te kijken. De molen ging malend ten onder. De brokstukken lagen over het strand verspreid. De verticale as, de z.g. koningspil, dreef af en spoelde aan bij Cadzand. Die werd hergebruikt bij het herstel van de in de oorlog zwaar beschadigde molen van Retranchement bij Sluis. Een maalsteen als monument op de herstelde dijk herinnert aan het feit dat ‘De Dijkmolen’ eens hier stond.

Nog tragischer is het noodlot van ‘De Roos’. Toen het bombardement begon, gingen vijftig mensen, waaronder de molenaarsfamilie, in de molen vluchten, waar zij tussen de dikke muren in de belt (een soort opgeworpen terp rond de molen) veilig dachten te zijn. Maar de bommen raakten ook ‘De Roos’. Het bouwwerk stortte in, zodat de uitgang naar buiten door het puin versperd was. Ook nog kwam het aanstormende zeewater steeds hoger te staan, zijn er veel mensen in de schuilplaats verdronken. Met als resultaat 47 doden en drie overlevenden, die zo hoog mogelijk tussen de puinhopen hadden geklommen waarbij een man een baby omhoog hield. Toen het water weer was gezakt, gingen reddingswerkers met een vlot naar ‘De Roos’ om de overlevenden en de stoffelijke overschotten op te halen.
Als je naar Westkapelle komt, ga dan zeker eens op het kerkhof kijken, ze zijn alle 47 bij elkaar begraven!

Voer de naam Westkapelle in op de database van verdwenen molens: http://www.molendatabase.org/
Kees, mooi werk. Als kind was ik hier ook een beetje mee bezig, maar veel minder fantasievol en volhardend dan jij.

je zal de mooie winkel Pied a Terre op de Overtoom in Amsterdam wel kennen.
Het personeel kennende vinden zij dit vast ook ontzettend leuk. Misschien kunnen ze er wel wat mee: de kaarten in boekvorm uitgeven en er een heuse Swartatlas van maken. Vervolgens dit uitroepen tot verplicht materiaal voor de aardrijkskundeles van alle kinderen in Nederland. En natuurlijk altijd in de meest recente oplage.

Hans
Bedankt voor de enthousiaste reacties! Ik kan me niet herinneren dat er destijds ook maar iemand was, die iets van mijn kaartenpassie begreep. Van het fietsen begreep men al weinig, al werd dat nog wel beschouwd als gezonde lichaamsbeweging voor iemand die een hekel aan sport had. Maar het tekenen van fantasiekaarten vond men nutteloze tijdsverspilling. Alsof het instampen van Latijnse grammatica, paardrijden, hockey of pianospelen, waar keurige scholieren hun tijd mee hoorden te vullen, nu zo nuttig waren...

En het is ook weer eens wat anders dan bekvechten over fietshelmen, buitenboordlagers of Gates riemen :wink: