Hoe panorama's maken met een telelens

[Wilm]

Om niet off topic te gaan in het 1 lens draadje ...

Hierbij nog een vraag: Hoe panorama's maken met een telelens?

De foto's van Ab zijn voor mij inspirerend mooi.

...deGDMBR is zo'n beetje de mooiste route die je je als Europeaan kunt bedenken, van begin tot eind genieten, en vergeet vooral niet de Nationale Parken en National Monuments, ook als het een beetje omrijden is...

Hoe pak je zo'n telelens stich panorama aan? Telelens in- of uitgezoomd? Telelens maximale licht inval?

Gebruik je een statief? Gebruik je methodes om systematisch de foto's te schieten? Hoeveel foto's heb je nodig op een rij? Zijn er meerdere rijen foto's nodig?

Ik heb zelf Light Room (maar ben er nog niet mee vertrouwd). Kan ik dat gebruiken om te stichen of is er betere software voor?

Ik ben heel benieuwd, groeten,

Willem

[Leon]

Ten eerste: als je met de telelens gemaakte foto's aan elkaar plakt wordt de afbeelding die je krijgt nauwelijks anders dan wanneer je de foto met een standaard of groothoekfoto in één keer zou maken en dan zou bijknippen.*
Als je het goed doet wordt de beeldkwaliteit wel beter omdat je meer pixels krijgt en hopelijk ook meer scherpte. Maar tegenover staan wel nadelen: je moet overlap hebben die verdwijnt en de plaksoftware gaat de gemaakte opnamen vervormen om ze aan elkaar te kunnen plakken en na het plakken moet een deel van de opname worden weggeknipt. Dat kost beiden kwaliteit. In de praktijk heeft het daardoor geen zin om bv twee verticale opnamen aan elkaar te plakken om één horizontale te krijgen. Drie is ook discutabel. Vanaf vier heb je er wat aan maar dan nog is de voornaamste vraag of je die kwaliteit nodig hebt. Wil je de foto's alleen via internet laten zien dan is het onzin. Tel maar eens de pixels van je scherm. Met 3Mpix heb je een indrukwekkend scherm!
Wat wel zin heeft is om het breik van je groothoeklens dmv plakken op te krikken, al is het vaak lastig om de opnamen aan elkaar te krijgen.
Photoshop plakt foto's erg fraai aan elkaar vanaf versie CS4, je kunt dat vanaf Lightroom aansturen, maar Lightroom doet het zelf niet.
Of Photoshop Elements het doet weet ik niet.
Als je interieur of architectuur wilt plakken moet je een statiet gebruiken anders worden de lijnen nooit recht. Landschappen hebben weinig rechte lijnen dus een vaste hand doet ook veel. Photoshop morrelt het met wat geluk wel aan elkaar.
Mensen lukt ook, maar dat is een kwestie van geluk en naderhand in de lagen corrigeren om een derde arm en een half hoofd etc. weg te halen.
Leon

*: tenzij je uit bent op één van de perspectiefvormen die je bij plaksoftware moet kiezen.

[Abacus]

De meeste (360 graden) panorama's worden met groothoek gemaakt, maar met een telelens kan natuurlijk ook. De kunst is om de camera te roteren rond het diafragma van de lens die je er op hebt zitten, dat punt dient steeds hetzelfde te zijn om de beste stitch resultaten te krijgen. Vanzelfsprekend kan je dan het beste van statief werken, liefst voorzien van een speciale panoramakop, maar die heeft niet iedereen. Uit de hand kan echter ook, een simpel hulpmiddeltje is dan om een (al dan niet denkbeeldig) schietlood aan de lens te hangen waar het diafragma ongeveer zit en dat als draaipunt te gebruiken.
Als je even googlet op panoramafotografie dan vind je wel een paar programma's die er speciaal voor gemaakt zijn, daar zitten ook een paar gratis dingen tussen die best aardig zijn. Met lightroom heb ik geen ervaring.

[Lennart-Tampico]

Het perfecte topic voor mij om te beantwoorden denk ik.
Ik doe dit best veel namelijk. Ik maak dan een aantal foto's met precies de zelfde belichting. Soms tot 40 foto's......
Daarna zet ik deze aan elkaar met Kolor autopano giga. Erg mooi programma hiervoor.
Deze heb ik van de week in elkaar gezet van een vakantie deze zomer.
Hij bestaat uit 19 foto's.De foto is 21761 bij 3695 pixels. (of te wel 80 megapixel).
Rederen duurde even met 34,7 mb. Het resultaat is dan (extreem verkleint)



Zien jullie helemaal links op de foto dat witte huisje op de berg?
Als je inzoomt ziet die er zo uit:



De hele foto ziet er dus zo uit. Deze is gemaakt met de lens op ongeveer 50mm. Je kunt zo ver gaan als je zelf wil. Ik heb ook wel eens panorama's gemaakt met 200mm. Dan krijg je gewoon heel veel foto's. Je hebt dan wel een heel erg grote detaildiepte. Het risico is alleen wel dat je dan snel een fout maakt en een stukje mist. Ik maak ze meestal gewoon uit de hand. Het programma maakt de kleine foutjes wel weer goed.

[Carl]

Hierbij nog een vraag: Hoe panorama's maken met een telelens?

Ehm, hetzelfde als met een groothoeklens, maar dan meer foto's maken om dezelfde beeldhoek te krijgen? Ik ben heel tevreden over het broertje van het programma dat Lennart-Tampico noemt, Autopano Pro. (Voor de verschillen, zie http://www.kolor.com/autopano-pro-giga-comparison.html) Van beide programma's is een demoversie te downloaden. Toevallig had ik laatst een panorama waarop mensen bewogen hadden op de verschillende foto's, dat had Autopano keurig opgelost zonder de extra armen of hoofden waar Leon aan refereerde.

Hoe pak je zo'n telelens stich panorama aan? Telelens in- of uitgezoomd? Telelens maximale licht inval?

Ervanuitgaande dat je een panorama maakt om een zo wijd mogelijke beeldhoek te krijgen, zo ver mogelijk uitgezoomd (tenzij je objectief in zijn uiterste stand lensfouten vertoont die je niet goed kunt corrigeren, dan kun je misschien beter een klein beetje inzoomen) en uiteraard zorgen dat je tussen de foto's door niet per ongeluk de zoom verstelt. Ik begrijp niet goed wat je bedoelt met 'maximale licht inval'. Als je bedoelt wat voor diafragma je moet gebruiken; dat wat de beste foto oplevert. Mijn 'reis'objectief presteert het beste bij f/8-f/11, levert daarbij genoeg scherptediepte om landschappen van voor tot achter scherp te krijgen, en laat genoeg licht door om overdag sluitertijden te hebben die scherpe foto's opleveren, dus dat is wat ik doorgaans gebruik.

Gebruik je een statief?

Liefst wel en ik heb er speciaal een reisstatief voor aangeschaft dat in een Ortlieb-achtertas past, maar zonder gaat het ook wel. Dan moet je wel goed opletten dat je de foto's op dezelfde hoogte neemt, anders krijg je een soort golf waar je aan de ene kant boven een stuk mist en aan de andere kant onder; om geen zwarte stukken in je foto te krijgen, moet je dan onder en boven veel afsnijden en dus houd je nog maar een smal reepje foto over.

Gebruik je methodes om systematisch de foto's te schieten?

Ik gebruik mijn autofocuspunten als indicatie voor de overlap; zie ik op de eerste foto bij het AF-punt rechtsboven een boom, dan zorg ik dat ik die boom op foto twee bij het AF-punt linksboven heb. Hoe handig dat werkt is natuurlijk een beetje afhankelijk van waar je AF-punten zitten. Verder stel ik sluitertijd en diafragma manueel in, om grote verschillen in belichting te voorkomen, en zet ik de autofocus uit.

Hoeveel foto's heb je nodig op een rij? Zijn er meerdere rijen foto's nodig?

Tja... wat wil je allemaal op je panorama hebben? Ik houd het in de praktijk vaak op 3-5 foto's, maar dat is wel op groothoek (24mm kleinbeeldequivalent). Met meer foto's in de breedte is het resultaat vaak niet goed te overzien. Op een beeldscherm moet je dan al heel snel scrollen, of de foto wordt zo klein weergegeven dat er amper wat te zien valt. Op papier past het niet meer in je fotoalbum. Wil je je panorama op kamerbreed canvas, dan wordt het natuurlijk een ander verhaal.

Misschien voor de hand liggend, maar experimenteer thuis eens wat voor je van vakantie terugkomt met foto's die toch niet helemaal goed op elkaar aansluiten of van belichting verschillen etc.

Succes,

Carl

[Leon]

Misschien voor de hand liggend, maar experimenteer thuis eens wat voor je van vakantie terugkomt met foto's die toch niet helemaal goed op elkaar aansluiten of van belichting verschillen etc.

Dat is in ieder geval de beste tip!
Leon

[Carl]

Misschien voor de hand liggend, maar experimenteer thuis eens wat voor je van vakantie terugkomt met foto's die toch niet helemaal goed op elkaar aansluiten of van belichting verschillen etc.

Dat is in ieder geval de beste tip!

Had ik die hele lap tekst achterwege kunnen laten en kunnen volstaan met twee regeltjes...

Carl

[AB]

Misschien voor de hand liggend, maar experimenteer thuis eens wat voor je van vakantie terugkomt met foto's die toch niet helemaal goed op elkaar aansluiten of van belichting verschillen etc.

Dat is in ieder geval de beste tip!

Had ik die hele lap tekst achterwege kunnen laten en kunnen volstaan met twee regeltjes...

Carl

Het meest waardeloze wat je kunt doen is bij een landschapsopname een groothoekopname croppen en dat een panorama noemen (hoewel, kunst is een relatief/subjectief begrip natuurlijk). Doet me denken aan de panorama stand van die oude aps-c filmcameraatjes. Verder is de karakteristiek van de groothoek heel anders. Een beetje groothoek vervormt dusdanig aan de randen dat het onnatuurlijk lijkt, niet echt geschikt om te stitchen. Het scherpte-diepte bereik is ook heel anders..... alleen objecten van heel dichtbij kun je met een groothoek isoleren van de achtergrond.

Een groothoek gebruik je vooral om voor- en achtergrond met elkaar te verbinden en op die manier diepte in je foto te creeren. Daardoor imho niet echt geschikt om te gebruiken bij panoramastitching, aangezien ook je standpunt tov het onderwerp veranderd bij het draaien van de camera. Die tip van het schietloodjes is wel een goede om je nodal point een beetje onder controle te houden.

Voor een fietsreiziger die van landschappen houdt, is stitchen met behulp een telelens een handige manier om de beeldhoek te vergroten, zonder daarvoor een extra groothoek mee te sjouwen of om onder stoffige omstandigheden je lens te verwisselen (of omdat je gewoon geen zin hebt om van je fiets te stappen etc). Een panorama benadert ook beter zoals jezelf naar de horizon kijkt en uiteraard hou ik van Sergio Leone. Zelf schiet ik overdag alle foto's uit de hand. Zorg er wel voor dat ze goed overlappen en allemaal scherp zijn (handig is 8fps dan wel, grote kans dat er dan een scherpe tussen zit). Lenzen met IS of VR is ook erg handig bij trage sluitertijden of lange brandpuntsafstanden. En niet te vergeten camera's met grote sensoren. Een beetje zware camera ligt ook beter trillingsvrij in de hand. Vervoeren is een nadeel, maar degenen die dat als nadeel zien hebben niet al te hoge fotografische ambities en kiezen liever voor een middenweg of simpelweg voor een andere stijl van fotograferen. Als ik met een fujifilm X10 of Sony XR100 op pad zou gaan, zou dat een hele andere reportage opleveren.

Verder voordeel van veel foto's schieten is dat je hele lange panorama's kunt maken en die gebruiken in een filmpje (veel pixels is dan erg handig bij in en uitzoomen). Ook je uiteindelijke compositie kun je naderhand bepalen, dat kan met een gecropte groothoek ook niet. Een mooie uitvergroting, die mediumformat overstijgt, is er bij een gecropte groothoek ook niet bij. Stitchen met behulp van telelens foto's gaat gemakkelijker omdat je onderwerp zich op grote afstand bevindt en daardoor bij het overlappen geen zichtbare verschuiving van het nodal point zichtbaar is. Maar eigenlijk is het wachten op een digitale hasselblad xpan (24x65mm), dat zou een mooie reiscamera zijn.

Nadeel van veel stitchen is: - het kost tijd en vereist een vlotte computer. Het oude ambachtelijke monikkenwerk is weer terug, vooral icm HDR . Niet echt geschikt voor mensen van de twittergeneratie.

[Carl]

Misschien voor de hand liggend, maar experimenteer thuis eens wat voor je van vakantie terugkomt met foto's die toch niet helemaal goed op elkaar aansluiten of van belichting verschillen etc.

Dat is in ieder geval de beste tip!

Het meest waardeloze wat je kunt doen is bij een landschapsopname een groothoekopname croppen en dat een panorama noemen

En je geeft dit als reactie op Leon en mij omdat...?

Carl

[AB]

En je geeft dit als reactie op Leon en mij omdat...?

Carl

het is toch geen reactie op jou en leon? ik zeg alleen dat het zonde is om van een randonneur je bagagedrager, spatborden en verlichting te demonteren om het vervolgens een racefiets te noemen, louter omdat er nog een racebocht op zit. Dat is jezelf een beetje voor de gek houden.

Kenmerkend van een panorama is de grote resolutie, dat zie je terugkomen in grote diameter panoramalenzen en grote filmvlakken. Digitaal is nog niet zover dat ze de sensor in de lengte langer maken. Het is zonde om je groothoek te gebruiken voor panorama-uitsnedes, je ziet zoveel meer detail met stitching. En dat is maar een mening, geen verwijt als je het wel doet, mot iedereen zelf weten.

[GPS Expert]

Ik doe het ook af en toe met en telelens, maar hou de camera nooit recht (horizontaal), maar 90gr gedraaid, zodat ik meer hoogte in de foto hou (portrait i.p.v. landscape dus). Daardoor wel een foto extra nodig.


En soms maak ik er 1 van 4 foto's, die weer als 1 grote foto aan elkaar is te nieten met speciale software. O.a. Machu Pichu liet zich op die manier prima fotograferen door mij, zonder groothoeklens te gebruiken.

[HansvanderVeeke]

Het maken van panorama foto's is een van de pleziertjes die ik op de (fiets)reizen heb.
Op deze pagina kun je wat van de resultaten zien.



Ik gebruik nooit de zoom want als ik landschappen erop wil zetten, wil ik graag een zo groot mogelijk bereik. Net als Marco zet ik hem altijd in portrait stand. De enorm hoge resolutie heb ik zelden nodig. Ik kan alleen bedenken dat je die nodig hebt als je enorm groot wilt afdrukken.

Over de techniek van het panorama's nemen en stitchen kan ik een heel artikel schrijven (ligt al een tijdje klaar) maar dat was niet de vraag.

[Carl]

En je geeft dit als reactie op Leon en mij omdat...

het is toch geen reactie op jou en leon?

Aha, ik zag het verband al niet. Tip: behalve de knop 'quote' onder een bericht is er ook een knop 'nieuw antwoord' helemaal onderaan. Dan is het duidelijk dat je niet op een bepaald bericht reageert.

Groetjes,

Carl

[AB]

En je geeft dit als reactie op Leon en mij omdat...

het is toch geen reactie op jou en leon?

Aha, ik zag het verband al niet. Tip: behalve de knop 'quote' onder een bericht is er ook een knop 'nieuw antwoord' helemaal onderaan. Dan is het duidelijk dat je niet op een bepaald bericht reageert.

Groetjes,

Carl

fotografie is weliswaar de kunst van het weglaten, behalve bij panoramafotografie (met kleinbeeld), dan is het de kunst van het toevoegen [eigeninterpretatiemodus uit]
en joh, je bent van ver gekomen, pokke-end gefietst, je hebt 100gb aan kaartjes en talloze reservebatterijen mee, dus schieten met die camera, altijd makkelijker dan terugfietsen
En: je kunt van een groothoek geen tele maken, omgekeerd dus wel (een beetje), 85mm zou wel eens mijn favoriete brandpuntsafstand kunnen zijn.

[SanneB]

Ik heb er zelf (nog) geen ervaring mee, maar ik weet dat mensen het open source programma Hugin gebruiken. Ik heb zelf nog een mapje foto's liggen dat vraagt om wat knip-en-plakwerk. Of het beter is dan lightroom weet ik niet, maar dit is gratis en legaal.

[Carl]

[...] maar ik weet dat mensen het open source programma Hugin gebruiken. [...] Of het beter is dan lightroom weet ik niet,

Voor het aan elkaar plakken van foto's tot een panorama vast wel, want, zoals Leon al vermeldde, dat kan Lightroom niet.

Groetjes,

Carl

[wouter93]

Zorg ervoor dat je foto's 25% overlappen.

[EnriceV]

Een reden om panorama's te maken met een niet-grote-hoek lens, is dat de goedkope lenzen in groothoek modus veel last hebben van lens imperfecties (randen iets donkerder, lichte afbuigingen, ...) Door je lens te gebruiken in midden gebied of telegebied ga je parallelle lijnen mooier parallel op de foto zetten en is het risico op afwijkingen door lensfouten kleiner. Nadeel is uiteraard dat je veel meer foto's nodig hebt. Ergens is er een gulden middenweg die afhangt van de kwaliteit en de eigenschappen van je lens.

Om foto's aan elkaar te zetten, zit bij veel toestellen tegenwoordig software. Voor kleinere panorama's of voor grotere met voldoende overlap, kan je gratis Autostitch* gebruiken. (voor zij die wiskundig geïnteresseerd zijn, ook een aanrader ) Je geeft enkel aan welke foto's deel uitmaken van je panorama, vervolgens berekent het programma correlaties om de locatie van elke foto te achterhalen. Eens geordend wordt een niet-lineaire transformatie toegepast om alles netjes op elkaar aan te sluiten, en daarna de standaard foto-bewerkingen om kleur ed. gelijk te brengen. De fotoreeks moet wel compleet zijn, anders durft de automatische ordening al eens de mist in gaan.

*vroeger was het een gratis afstudeer project, nu blijkbaar opgenomen in enkele commerciële pakketten. Je mag de demo wel zoveel downloaden en gebruiken als je wil.