Even een correctie: de JH van Schoorl heette niet ‘De Rustende Jager’, maar ‘Teun de Jager’. Want ik bezit een hele lijst van alle Nederlandse jeugdherbergen met namen en adressen, wanneer opgericht en gesloten, vanaf 1929.
Ik heb zeer ruime ervaringen met jeugdherbergen. Mijn moeder schreef me op 1 november 1968 in bij de Nederlandse Jeugdherberg Centrale (NJHC) en ik ontving mijn lidmaatschapkaart op 1 februari 1969. Ik was toen 17 jaar oud. Die kaart gebruik ik nog steeds, maar wel in gezelschap van de tegenwoordige Stayokay-card. Alleen al vanwege de zig-zag vellen voor de stempels van jeugdherbergen die ik achter de trekkerskaart heb geplakt. De teller staat momenteel op 301 jeugdherbergen en de vellen zijn achter elkaar ongeveer 18 meter lang.
Oorspronkelijk zijn de jeugdherbergen bedoeld voor individuele reizigers van 18 t/m 35 jaar. In Zwitserland tot 25 jaar en in Beieren tot 27 jaar. Leden van de (nu toenmalige) Nederlandse Jeugdherberg Centrale (NJHC) werden trekkers genoemd, omdat zij trektochten maakten. De lidmaatschapskaarten werden dan ook trekkerskaarten genoemd. Begin jaren '80 is door besluit van de overkoepelende International Youth Hostel Federation (IYHF, tegenwoordig Hi-Hostels) de bovengrens bij leeftijden losgelaten. Alleen het conservatieve Beieren wil daar nog niet aan beginnen, tot vandaag de dag. Wat het minimum leeftijd nu is, weet ik niet. Ik heb daar nog wel eens mensen jonger dan 18 jaar ontmoet.
Tijdens prachtige fietstochten in binnen- en buitenland zijn overnachtingen voor mij standaard in de jeugdherbergen. Ik ben erg gelukkig mee en dat is ook mijn dubbele hobby: fietsen én jeugdherbergen.
Corvees verrichten kan ik me nog heel goed herinneren, wat later ging ik uit solidariteit spontaan meehelpen. Op de youth hostel van Lincoln heb ik de ramen gelapt…. Alleen omdat ik te doen had met de aardige YH-mevrouw, die onlangs weduwe is geworden. In Toronto (Can.) het trappenhuis schoongemaakt. In een DDR-Jugendherberge samen met een schoolklas in de keuken gewerkt, omdat ik het anders onsportief vond wanneer ik in m'n eentje in de
Tagesraum ging zitten. Met de tegenwoordige HACCP-hygiëne-eisen mag dat nu niet meer. Van meehelpen met aardappels schillen of gezamenlijk de afwas doen is echter nooit iemand ziek geworden! Ik heb wel weinig jeugdherbergen meegemaakt waar ik voor mijn vertrek wel gevraagd werd om daar corvee te verrichten.
Wat prijzen betreft, moet ik mijn oude reisverslagen eens opzoeken: Vanaf 1969 kan ik me wel 9,75 gulden herinneren voor een nacht bij de NJHC, inclusief avondeten en ontbijt. Wel je eigen lakenzak meenemen, die aan de voorschriften voldeden. Jaren later mag dat niet meer vanwege de hygiëne-eisen. De youth hostel van Guestling (bij Hastings, Engeland) kostte me £ 1,10 in 1972, maaltijden inbegrepen. Het bonnetje hiervan heb ik nog. De achsanit no’ar (Hebreeuws voor jeugdherberg) van Tel Aviv kostte in 1979 omgerekend 9,73 gulden. In Jeruzalem betaalde ik voor drie nachten ƒ 23,61, alles inclusief! De prijs voor een nacht op de Jugendherberge van Aachen (Aken) in 1995 was inclusief warme
Abendessen und Fruhstück DM 23,50. Maar een dag later kostte de JH van Münster maar liefst DM 34,50! Dus niet overal gelijk in Duitsland. Voor een schronisko (Pools voor jeugdherberg) van Oswieçim betaalde ik 35 zloty’s, wat in 1981 neerkwam op 2,77 gulden! Maar geen eten vanwege de daar heersende hongersnood. Heel goedkoop was de youth hostel in het Amerikaanse Boston in 1973 voor $ 1,50
including breakfast! Voor de DDR-Jugendherberg in Meißen betaalde ik kort na de val van de Muur 15,50 Mark. In 1975 vroeg de vandrerhjem van het Deense Køge 31 Deense kronen inclusief
morgenmad. In 2012 betaalde ik
tvåhundra kronor for ett natt med frukost på vandrarhem i Karlstad, Sverige. Op il ostello della gioventù (Italiaans voor jeugdherberg) van Rome betaalde ik (in 2006) 18 euro inclusief
il colazione (ontbijt), maar voor
il cena (avondeten) werd er € 6,60 apart betaald. Een nacht op de JH van Berlijn (Kluckstraße) kostte DM 35,–
Mahlzeiten einbegriffen plus DM 25,–
Pfandgeld voor de sleutel van je kamer, inclusief bagagekluis. Het allergoedkoopste was de youth hostel aan de Spadina Road in Toronto (Canada) in 1973:
twenty-five cents, include breakfast! De mládežnická ubytovna (Tsjechisch voor jeugdherberg) in Praag rekende 40 koruna voor 1 nacht, geen maaltijden wegens de voedselcrisis. Dat was in 1981, omgerekend precies 10 gulden. € 11,20 werd er in 2002 betaald in de auberge de jeunesse in Tours (Frankrijk). Sans petit déjeuner….
Helemaal gratis was de youth hostel van het immigrantenstadje Holland (Michigan, USA) in 1982: ik verbleef daar twee nachten en omdat ik uit het ‘echte’ Holland kwam, vroeg men er niets voor!
Vroeger werden er wel leuke activiteiten georganiseerd: Een wandeling vanuit de jeugdherberg ‘De Mijlpaal’ in Vught met een oversteek over de Dommel over een touw, dat tussen twee bomen was gespannen. Met veel hilariteit voor wie de overkant niet heeft gehaald. Een nachtelijke spooktocht in de bossen tussen Amersfoort en Soest. Een excursie onder leiding van een gids in het natuurgebied De Boschplaat vanuit JH ‘Hanskedûne’ op Terschelling.
Een week lang Kerstvakantie met diverse programma’s in ‘ ’t Huis te Brecklenkamp’ bij Lattrop. Ook vanuit daar konden wij met Pasen de Paasvuren bijwonen.
Op ‘ ’t Heemet’ in Vaals werden wij ’s morgens gewekt door muziek, die uit de luidsprekers in de slaapzalen schalden. Op de Jugendherberge van Mainz heel vroeg opstaan voor de
Fruhstück, die al om 6.30 uur begon! Sommige grote jeugdherbergen beschikten over een eigen discotheek, zoals auberge de jeunesse 'Choisy le Roi' bij Parijs (in 1978): wat heb ik veel leuke meiden ontmoet (ik was toen nog niet getrouwd), dat ik de volgende dag in hun gezelschap de bekende Parijse bezienswaardigheden heb bezocht, plus een romantisch boottochtje op Versailles. Op JH ‘De Meerpaal’ in Dordrecht deden wij allemaal aan volksdansen (1971).
Uiterst onvriendelijk was de jeugdherberg ‘De Draeke’ in Gent (Vlaanderen), gevestigd in een oud kloostergebouw aan het Sint Pietersplein. Naast de JH stond een grote kerk met Italiaanse bouwinvloeden. Hier geen vriendelijke jeugdherbergouders, maar twee lelijke, oudere vrouwen in witte schorten. Het leken wel strenge verpleegsters te zijn van een krankzinnigengesticht. Het aanmeldingsloket bestond slechts uit een klein loketje in een dichte deur, met onderaan een opening met ervoor een klein liggend plankje. Deze opening kon met een houten klepje afgesloten worden. Als je hier een flesje sinaasappelsap wilde kopen, schoof de norse vrouw het flesje, dat nog maar net in de opening paste, naar je toe en dan, pats, ging het klepje dicht. De aanwezige trekkers werden hier onvriendelijk behandeld. Het leek alsof ik voor straf werd veroordeeld tot dit kloosterleven. De naam van het plein, de grote kerk ernaast, het strenge katholieke interieur drongen hier heel indringend tot je door. In de lange gangen kon je als het ware elk moment een strenge pastoor of non tegenkomen. Wie de weg naar de eetzaal vroeg, werd je bij je oor beetgepakt en meegetrokken en dan de eetzaal ingeduwd. Met een zware metaalachtige klik van de grote grendel ging de deur op slot. Er was veel te weinig eten. Slechts twee broodjes en een kommetje met slechte koffie. Dat was alles. Het was net een tuchtschool. De beroemde film
‘One flew over the Cuckoo’s Nest’ had hier net zo gemaakt kunnen worden. De douche gaf alleen koud water.
De volgende morgen was het gedrag van de twee vrouwelijke ‘cipiers’ nog erger. Netjes in de rij staan om je ontbijt bij het keukenloket op te halen, anders een draai om je oren. Aan de tafels ook brood en slappe koffie, ditmaal was er abrikozenjam bij. Meer niet. De gasten keken elkaar stilzwijgend aan. Sidder en beef! Onmiddellijk na het ontbijt ben ik ervandoor gegaan. Dat gebeurde in juli 1972.
Van alle jeugdherbergen, waar ik tot nu toe heb overnacht, staat de JH van Gent qua gezelligheid nog steeds onderaan mijn lijst!
Bovenaan de beide NJHC-trekkerskaarten van mijn ouders uit 1946 en 1948; in het midden het vaantje van mijn vader uit omstreeks 1950 en onder mijn trekkerskaart. Bol en dik geworden vanwege de vele stempels.
) mee om thuis dingen uit te proberen. Dat werkte bij mij: ik leer het beste door met vallen en opstaan door te krijgen wat wel en wat niet werkt. Ik vind dan mijn eigen 'wiel' uit. Zodra dat wiel eenmaal draait, ga ik het vergelijken met andere wielen die volgens de officiële methode zijn gebouwd. Uiteindelijk krijg ik dan een wiel dat niet onder doet voor andere wielen, maar waarvan ik wel precies weet hoe het werkt.
